Vai trò của yếu tố tạo hình

Hình họa là môn học cơ bản của hội họa và có tác động bổ sung, hỗ trợ cho các môn học khác trong học Mỹ Thuật: ký họa, vẽ bố cục, Trang trí, Điêu khắc… và các Ngành Nghệ thuật khác (Kiến trúc, Điện ảnh, Sân khấu, Thiết kế Mỹ thuật công nghiệp). Chính vì vậy vai trò của các yếu tố tạo hình trong vẽ hình họa đều rất quan trọng.

Những yếu tố tạo hình trong vẽ hình họa

Hình hoạ hay còn gọi là vẽ tả thực. Những yếu tố tạo hình trong vẽ hình họa bao gồm đường nét, mảng, hình, khối, sáng tối, (đậm nhạt), màu sắc và cảm xúc của người vẽ để diễn tả đúng đối tượng về hình khối, sáng tối và các sắc thái chung của mẫu trên mặt phẳng của giấy tạo ra cảm giác như thật về sự vật cho người xem.

Tạo hình trong hình họa

Đường nét, mảng, hình, khối: 

- Đường nét: 

• Đường nét của hội họa đa năng trong biểu cảm và do con người sáng tạo ra. Thị giác của con người đã kết hợp được cảm quan của đường nét cùng với tính năng của sự vật để tạo nên vô vàn sự liên tưởng… có thể nói ”đường nét là biểu hiện sự thống nhất giữa cảm tính thị giác và lý tính phân tích”. Các điểm chuyển động tạo thành đường nét và đường nét không chỉ biểu hiện vật hữu hình mà còn biểu hiện ý tưởng vô hình.
• Công năng cơ bản của đường nét là bao ngoài và xác định giới hạn của hình ảnh, đương bao quanh càng làm cho tính ngưng tụ của hình càng thêm củng cố và hiển hiện. đường nét cxos thể chia cắt, phân giải các bộ phận của hình để biểu hiện mặt, khối, chất của hình vẽ.
• Nét còn gọi là đường viền hay đường chu vi, là ranh giới giữa vật này với vật khác hay giữa một vật với không gian xung quanh. Định nghĩa một cách khoa học thì nét là tập hợp của những điểm chuyển động trong hội họa, đuờng và nét thường cùng song hành, muốn tạo nét phải có đường và đường làm nên nét nó là qui ước để biểu hiện khối hình trên tranh vẽ.
• Đường nét có thể tạo ra các cảm giác: Nét thẳng tạo nên sự tĩnh lặng, có tính chất ổn định; nét cong biểu hiện sự êm ái, chuyển động; đường nét khúc khuỷu tạo nên sự không ổn định. Nét thanh, nét đậm vv…Đường nét là thủ pháp biểu hiện. Tuy vậy đây chỉ là qui ước mang tính ước lệ dùng làm phương tiện diễn tả chứ không phải là sự ấn định. 

- Mảng: Là diện tích được giới hạn bởi chu vi bao quanh. Trong bố cục tranh còn có mảng chính, mảng phụ, mảng nổi mảng chìm, mảng đậm, mảng nhạt...Một bức tranh đẹp thường được nói đến sự hài hòa chung của các hình mảng trong bố cục. 

- Hình: Do đường nét tạo thành là chu vi của vật thể, Khái niệm hình mảng không tách rời nhau, mảng khái quát còn hình cụ thể hơn. (hình lọ hoa, cái ấm vv…) mảng hình chiếm diện tích.

- Khối: Khối hình học chính là những khoảng không gian được giới hạn bởi các mặt phẳng, cong. Khối là do không gian ba chiều giới hạn, được ánh sáng phân rõ các chiều hướng và bề mặt, Là sự biểu hiện 3 chiều của không gian (rộng, cao, dày). Khối chiếm thể tích trong không gian. Các khối cơ bản như: Khối hình cầu, khối hình hộp, khối hình tam giác. Các khối cơ bản biến thể thành một số khối khác như: Khối vuông với hình tròn thành khối trụ; khối tam giác với hình tròn tạo thành khối nón; biến thể của khối cầu là khối là khối quả trứng; khối trụ là khối lục lăng…

Sáng tối và đậm nhạt

• Chúng ta nhận biết được thế giới xung quanh là do mắt và ánh sáng, ánh sáng tác động vào vật thể làm cho vật thể nổi khối trong không gian, phần sáng là phần được tiếp nhận ánh sáng, phần tối là phần bị che ánh sáng.
• Một bài hình hoạ tốt là được người vẽ thể hiện nhiều cung bậc đậm nhạt khác nhau. Trên một khối cầu, trụ sẽ có nhiều diện đậm nhạt của 3 sắc độ cơ bản biến đổi linh hoạt và theo quy luật của ánh sáng.

Tỉ lệ và cân đối  

Một tác phẩm nghệ thuật tạo hình đẹp không thể thiếu đi sự hài hoà của tỉ lệ và cân đối. Từ thời cổ đại con người đã tìm ra sự cân đối hài hoà của tỷ lệ người 1/8. Trung bình tỷ lệ người châu á là 6,5 đến 7 đầu; châu âu là 7,5 đến 8 đầu (1 đơn vị tính là từ đỉnh đầu đến cằm). Trên đây là những chia sẻ của lớp vẽ thầy Lê Tuyện về vấn đề vai trò của các yếu tố tạo hình trong vẽ hình họa. Hy vọng có thể giúp các bạn hiểu hơn về môn nghệ thuật tạo hình này.