Nghệ thuật ấn tượng, hậu ấn tượng

Chủ nghĩa nghệ thuật Ấn tượng và Chủ nghĩa nghệ thuật Hậu ấn tượng là hai phong cách hội họa, giữa chúng có một ố điểm khác biệt giúp phân biệt chúng. 

Nghệ thuật Ấn tượng (chủ nghĩa Ấn tượng- Impressionnisme)

Nghệ thuật Ấn tượng xuất hiện vào những năm 1860, các hoạ sĩ như: Monet, Renir, sisley, morisot, Pissarro,CeZanne, Gauguin thường vẽ phong cảnh ở ngoại ô Pa ri và bờ sông Xen xinh đẹp. Họ muốn đưa hội hoạ trở lại với thiên nhiên, từ bỏ thói quen của những người đi trước, họ vẽ phóng khoáng linh hoạt, diễn tả sự huyền ảo của ánh sáng, của không khí. Năm 1862 hoạ sĩ Manet vẽ tranh “ Điểm tâm ngoài vườn cỏ” và dự triển lãm năm 1863.

Bức tranh đã gây một chấn động, họ tổ chức triển lãm những tranh bị loại, sự công kích tập trung vào Manet, biến ông là lá cờ tập trung các hoạ sĩ trẻ. Về bức tranh này ông bị phê phán là đã “xúc phạm thuần phong mỹ tục của Pa-ri, đó là lối sống buông thả, đàng điếm của thanh niên Pari ” .Tác phẩm tiêu biểu của họ làm công chúng ngạc nhiên, các nhà phê bình sửng sốt vì cách vẽ của họ không giống lối vẽ cũ. Họ bàn tán sôi nổi về tác phẩm “Ấn tượng Rạng đông” của họa sĩ Monet, nhà báo Lơnoa xem tranh và gọi họ là họa sĩ ấn tượng. Từ ấn tượng nhạo báng đó sau này trở thành tên của một trường phái, một chủ nghĩa lớn trên tư thế đàng hoàng.

Bức tranh ấn tượng rạng đông

Từ năm 1874 họ đã tổ chức nhiều cuộc triển lãm và được nhiều người hoan nghênh, uy tín của hoạ sĩ ấn tượng vượt ra khỏi nước Pháp, họ cho rằng màu sắc thiên nhiên luôn luôn thay đổi và phụ thuộc vào ánh sáng vào khí quyển. Sau 1886 hoạt động của hội hoạ ấn tượng coi như chấm dứt, trong 12 năm họ tổ chức được 8 cuộc triển lãm. Một số hoạ sĩ đã đi tìm tòi, phát minh lối vẽ mới.

• Đặc điểm của tranh Ấn tượngHội hoạ ấn tượng chủ yếu là vẽ phong cảnh, ngoài những cảnh rất đời thường như công viên, phố phường, quán rượu, phòng trà, các diễn viên v.v...ấn tượng từ chối cách tạo hình bằng những đường nét chuẩn mực hay cách vờn khối trên mặt sơn di nhẵn, phương tiện tạo hình chủ yếu là màu sắc, tả ánh sáng và khí quyển, với khói mây, sương mù …
• Nhược điểm của tranh ấn tượng: Hội hoạ ấn tượng bị chê là hình không vững chắc, bố cục lộn xộn. Hội hoạ ấn tượng lãng quên chức năng tư tưởng, tình cảm, biểu đạt những mối quan tâm của mình trước những vấn đề xã hội, thời đại.

Nghệ thuật Hậu Ấn tượng

Từ Hậu ấn tượng được đặt ra do một nhà phê bình người Anh tên là RPhơrai. Nghệ thuật Hậu Ấn tượng từ đó mà ra đời. Nghệ thuật này để chỉ ra một số hoạ sĩ phần lớn là người Pháp – xuất hiện sau phong trào Tân ấn tượng, nhưng có những quan điểm hội hoạ dường như biệt lập vì họ muốn vượt qua giới hạn cũ của Ấn tượng và Tân ấn tượng, tìm ra con đường đi khác. Trong số khá đông các hoạ sĩ sau này nổi lên mấy tên tuổi cống hiến quan trọng mà giới nghiên cứu gọi là hoạ sĩ Hậu ấn tượng, đi đầu là Pôn Xê Dan, Pôn Gô ganh, Vang Xăng Van Gốc.

Paul Cezanne (1839- 1906) 

Ông là người đầu tiên trong số các hoạ sĩ ấn tượng cảm nhận được mối quan hệ giữa hình thể và cấu trúc hội hoạ. Năm 1880 ông quyết định từ giã Pari và bạn bè trở về thành phố quê hương sống và sáng tác, ông quan tâm tìm tòi cấu trúc hình thể của sự vật. Ông tuyên bố:” Tôi sẽ làm cho tranh ấn tượng trở nên vững chắc lâu bền như nghệ thuật của các viện bảo tàng”. Ông quan tâm nhiều đến màu sắc và hình khối, ông qui không gian về những khối cầu, khối trụ, khối chóp hoặc thể hiện, diễn đạt khái niệm đó bằng lối khác. Chính cách đặt vấn đề của ông đã góp phần không nhỏ vào cảm thức “ Lập Thể ”. Có thể gọi ông là “cha đẻ của nền hội hoạ hiện đại”, ông thiên về phong cảnh và tĩnh vật như:

• Các nàng tắm (sơn dầu 1990- 1903)
• Phong cảnh núi Xanh đơ Vich toa (sơn dầu)
• Tĩnh vật bên Rèm cửa ( sơn dầu 1898- 1899)

Ông cho rằng: “ Vẽ không có nghĩa là sao chép một cách nô lệ, mà là nắm bắt được những hài hoà, giữa vô số mối tương quan, chuyển chúng đúng cung bậc”

Phong cảnh núi Sainte Victoire

Tĩnh vật hoa và quả

Vincent Van Gogt (1853- 1890) 

Ông là một diện mạo đặc biệt, nghệ thuật của ông khác hẳn với Xê Dan. Cả cuộc đời ông là sự đam mê cuộc sống đời thường, là tình yêu mãnh liệt hướng về con người lao động, về những kiếp sống cùng cực. Ông là hoạ sĩ Hà Lan năm 1886 sang Pháp, sống đến cuối đời. Sáng tác của ông được chia làm 2 giai đoạn:

• Thời kỳ ở Hà Lan: ông vẽ nhiều về thợ mỏ, người lao động nghèo với gam màu buồn và ảm đạm, tiêu biểu là bức: “ Những người ăn khoai tây ” sơn dâu 1885.
•  Thời kỳ ở Pháp: Ông được tiếp xúc với hội họa ấn tượng, bảng màu trong tranh của ông trở nên tươi sáng hơn, tác phẩm của ông là tiếng nói sâu sắc của lòng ông, được thể hiện bằng nét bút mạnh mẽ, màu sắc rực rỡ và đầy tâm trạng. Van Gogt  vẽ rất nhiều mặc dù thời gian sống và sáng tác của ông thật ngắn ngủi. Năm 1888 ông tới sống ở ác lơ trong 2 năm ở đây ông đã vẽ những bức tranh quan trọng của đời mình như: “ Căn phòng của Vang Xăng ở ác lơ ”  SD1889, bức tranh toát ra cảm giác cô đơn, chua xót. 

“ Chân dung tự hoạ” được vẽ cùng năm trong bệnh viện tâm thần, diễn tả tinh thần phẩm cách và những giày vò khủng khiếp trong tâm trạng ông. Những tác phẩm nổi tiếng của ông như:

•  Hoa hướng dương -  sơn dầu 1888
•  Mùa gặt ở CRau – sơn dầu 1888
•  Chân dung bác sĩ Ga chét – sơn dầu 1890 
•  Hoa diên vĩ – sơn dầu 1890 
•  Vườn nho đỏ – sơn dầu 1890 

Van Gốc còn là người cha tinh thần của khuynh hướng giả thú.

Hoa hướng dương

Chân dung tự họa

Chân dung bác sĩ Gachet

Căn phòng của Vanhxang

Bức tranh của Vangogh

Paul Gauguin (1843- 1903)

Là bạn với Van Gogt, ông không có cái mặc cảm, đau buồn và bế tắc như Van Gogt. Cuộc đời và nghệ thuật của ông là một trang kỳ lạ trong lịch sử nghệ thuật Châu Âu. ở tuổi 40 ông mới chính thức ra mắt tác phẩm đầu tiên của mình, trước đó ông làm nghề thuỷ thủ và nhân viên ngân hàng, sóng gió biển cả, báo táp kinh tế thị trường đã đào luyện ông đến với nghệ thuật, ông cho rằng  nghệ thuật ấn tượng không chỉ dừng lại ở mặt hình thức, theo ông là phải khám phá bí ẩn chiều sâu tâm hồn con người.

Ông muốn trở về với lối sống cổ sơ và sức mạnh của cảm xúc. Chính vì vậy ông đã rời bỏ Pari tới đảo Tahiti sống, sáng tác và chết ở đó trong nghèo túng. Tranh của ông ảnh hưởng tranh khắc gỗ Nhật Bản, đó là sử dụng mảng màu phẳng ít vờn khối, bóng. Giữa các mảng màu giới hạn bởi các nét to, mang tính trang trí. Ông để lại cho chúng ta nhiều tác phẩm đẹp trong đó tác phẩm nổi tiếng là: “ Chúng ta từ đau tới? chúng ta là ai? chúng ta đi đâu? ” sáng tác 1897 bằng chất liệu sơn dầu.

Tranh của họa sĩ Gau Guin

Gần bờ biển

Ngày của trời